Benoît Tuttowitsch
Benedict (Benoît) Tuttowitsch – wiedeński skrzypek i kompozytor, prawdopodobnie węgierskiego pochodzenia. Okres jego udokumentowanej działalności kompozytorskiej przypada na pierwsze ćwierćwiecze XIX wieku; tworzył zatem na przełomie dwóch epok – klasycyzmu i romantyzmu, w cieniu Beethovena i Schuberta.
Informacje na temat życia i twórczości Tuttowitscha są bardzo skąpe. W zachowanym spisie wiedeńskich pisarzy, artystów i „amatorów rzemiosła artystycznego” (Wiens lebende Schriftsteller, Künstler und Dilettanten im Kunstfache) z 1821 r., sporządzonym przez austriackiego pisarza dokumentalistę Franza Heinricha Böckha, w części poświęconej muzykom na s. 382 widnieje następujący wpis:
Tuttowitsch Benedict, kompozytor, skrzypek, członek orkiestry c.k. Hoftheater [teatru dworskiego], udziela lekcji [gry] na skrzypcach. [Mieszka] przy Currentgasse 405[1].
Inne źródła podają, że w latach dwudziestych XIX stulecia Tuttowitsch nauczał kompozycji w Konserwatorium Wiedeńskim[2].
Wynika stąd, że artysta ten – choć dziś zapomniany – był postacią znaną i cenioną w środowisku muzycznym dawnego Wiednia, a może nawet szerzej. Wiadomo, że włoski skrzypek i kompozytor Felice Radicati zadedykował mu swoje wariacje na 2 skrzypiec op. 12 (wydane ok. 1807 r. nakładem wiedeńskiej oficyny Weigl).
Zauważmy, że Tuttowitsch, sygnując swoje kompozycje i inne dokonania artystyczne, posługiwał się francuską formą imienia – Benoît. Zapewne należy to przypisać ówczesnej modzie na francuszczyznę. Liczne przykłady tego trendu znajdziemy w osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych zapisach nutowych; wystarczy tu wymienić niektóre oznaczenia autorów w rodzaju „Charles Lipiński” (Karol Lipiński), „Joseph Szulc” (Józef Szulc) czy „Pierre Haenzel” (Peter Hänzel), widniejące na kartach „łańcuckich” (źródłowych) wydań dzieł tych twórców.
W zbiorach biblioteki Zamku w Łańcucie znajdują się trzy kwartety smyczkowe Tuttowitscha – op. 4, 5 i 6. Zostały one wydane w Wiedniu w latach 1803–08, w formie głosów instrumentalnych, nakładem oficyn Artaria, Weigl i Traeg. Pojedyncze egzemplarze tych materiałów trafiły do łańcuckiej biblioteki muzycznej najprawdopodobniej za sprawą księżnej Izabeli Lubomirskiej, która – jak się wydaje – zainteresowała się nimi podczas swego pobytu w Wiedniu. Warto odnotować, że wymienione kwartety Benoît Tuttowitscha pochodzą zasadniczo z tego samego okresu, co Beethovenowskie trzy kwartety smyczkowe op. 59, poświęcone hrabiemu Razumowskiemu (1806 r.).
Mirosław Płoski
[1] „Tuttowitsch Benedict, Tonsetzer, Violinist und Mitglied des Orchesters der K.K. Hof-Theater, gibt Unterricht auf der Violine. In der Currentgasse Nr. 405” (Franz Heinrich Böckh, Wiens lebende Schriftsteller, Künstler und Dilettanten in Kunstfache, Bernhard Philipp Bauer, Wien 1821, s. 382). Warto dodać, że w informatorze Böckha mają swoje wpisy m.in. Beethoven, Salieri, Schubert czy związany z Lubomirskimi Peter Hänsel.
[2] Péter Szkladányi, Amtmann Prosper, Magyar Fuvolás Társaság,
http://fuvolastarsasag.hu/amtmannrol.html (dostęp: 5.11.2010 r.).
