Zygmunt Rzyszczewski
Zygmunt Walenty Celestyn Rzyszczewski (1844–1909) – polski inżynier technolog, oficer artylerii włoskiej, przemysłowiec, a zarazem krytyk muzyczny, literacki i teatralny oraz działacz kulturalny Warszawy końca XIX w. i początku XX w.; prawdopodobnie pianista amator. Od 1884 r. posiadacz włoskiego tytułu hrabiowskiego. Jego ojcem był Leon Rzyszczewski, właściciel dóbr na Wołyniu, literat i historyk; matka pochodziła z rodziny książęcej.
W 1896 r. został wybrany do komitetu (zarządu) Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego[1]. Ok. 1901 r. działał w stałej komisji teatralnej utworzonej przy urzędzie generał-gubernatora warszawskiego[2]. Był warszawskim korespondentem (o pseudonimie Der Graf) mediolańskiego tygodnika „Il Mondo Artistico”, publikował też w „Echu Muzycznym, Teatralnym i Artystycznym”, wychodzącym w Warszawie.
Zmarł 1 listopada 1909 r. W warszawskiej „Gazecie Losowań Papierów Publicznych” ukazał się nekrolog następującej treści:
Zygmunt hr. Rzyszczewski, dyrektor zarządzający Towarzystwa fabryk włóknistych Zawiercie, członek zarządu Banku Dyskontowego Warszawskiego, członek rady Warszawskiego Towarzystwa kopalń, oraz kilku cukrowni, zmarł w 65 roku życia. Inżenier ceniony w swym zawodzie, użyteczny społecznie, miłośnik muzyki i sztuki (…)[3].
Nie udało się jednoznacznie powiązać z osobą hrabiego autorstwa Fanfar włoskich na fortepian, zachowanych w Bibliotece Łańcuckiej i sygnowanych przez bliżej nieokreślonego Z. Rzyszczewskiego. Również w katalogu muzykaliów łańcuckich sporządzonym przez Krzysztofa Biegańskiego kompozytor Z. Rzyszczewski pozostaje postacią niezweryfikowaną w oparciu o źródła leksykograficzne.
Jak wynika z zapisu na karcie tytułowej, Fanfary miały także swą wersję orkiestrową, opracowaną dla warszawskiego zespołu Leopolda Lewandowskiego.
Mirosław Płoski
[1] Zob. Andrzej Spóz, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne 1871–1971, PWN, Warszawa 1971, s. 35.
[2] Zob. Korespondencja Antoniego Sygietyńskiego i Piotra Chmielowskiego. Dwugłos z lat 1880–1904 (red. Edward Kiernicki), Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963, s. 173 (przyp. 11).
[3] Data śmierci na podstawie inskrypcji na nagrobku (cmentarz Powązkowski, kwatera 69, rząd 1, miejsce 14–15); treść nekrologu cyt. za: „Gazeta Losowań Papierów Publicznych”, rok XXV, nr 45, s. 363. Odnalezienie grobowca i nekrologu zawdzięczam uprzejmości p. Marcina Brzezińskiego, autora przygotowywanej do druku publikacji o pałacach warszawskich.
